Tarım alanına ocak projesine itiraz: 'ÇED sürecini iptal edin!'

Edirne'nin Süloğlu ilçesine bağlı Geçkinli köyünde linyit ocağı ve lavvar, kurutma, paketleme tesisi projesinin ÇED sürecinin başlatılması, kentteki sivil toplum örgütlerinden ve meslek odalarından tepki çekti. Edirne Çevre Gönüllüleri Derneği ile Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Edirne Şubesi, projeye karşı ortak dilekçeyle itiraz çalışması başlattı.

Dernekler tarafından başlatılan çalışma kapsamında bugün dernek ve meslek odalarının temsilcileri, Çevre ve Şehircilik Edirne İl Müdürlüğü'ne giderek, itiraz dilekçelerini teslim ettiler. Edirne Çevre Gönüllüleri Derneği Başkanı Ayten Eren ve yönetim kurulu üyeleri, TÜKODER Edirne Şube Başkanı Tarık Kenan Parlar, Edirne Kent Konseyi Başkanı Ziya Gökerküçük, Bir El Bin Nefes Derneği Başkanı Yağmur Islattı, Edirne Doğa Sporları Kulübü Derneği (EDOSK) Başkanı Fatih Altun, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Edirne Kent Konseyi İmar ve Çevre Komisyonu Başkanı Yılmaz Eren, Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim-Sen) Edirne Şube Başkanı Özer Demir ile kent merkezi ve Geçkinli köyünden gelen vatandaşların katılımıyla itiraz dilekçeleri teslim edilirken; proje ile ilgili basın açıklaması yapıldı.

'2019'DA DA YAŞANMIŞTI'

Edirne Çevre Gönüllüleri Derneği Başkanı Ayten Eren, Geçkinli köyünde 2019'da mevcut kömür ocağında yaşanan sıkıntıları hatırlatırken; '2019 yılı Ağustos ayında Geçkinli Köyü'nden, yaşadıkları sıkıntıları görmemiz için Edirne Çevre Gönüllüleri Derneği olarak davet almıştık. Bir süre köyün meydanındaki kahvede, kömür ocağından gelen koku eşliğinde sorunlarını dinledikten sonra, yürüyüş mesafesinde köyün merası demeye bin şahit isteyen alana geldik. Uzun yıllardan beri kömür çıkarılan bu alan, aşırı stoktan dolayı yaz sıcağının da etkisiyle içten yanıyor, patlıyor ve nefesimizi kesen bir kokuyla ve doğa tahribatıyla korkunç görünüyordu. Sonrasında kurumsal görüşmeler, basın yoluyla oluşan kamuoyu baskısıyla stoklar kaldırıldı ve yangınlar durdu' ifadelerini kullandı.

'ÇED SÜRECİ BAŞLATILMIŞ'

Yaklaşık 2 yılın ardından Geçkinli köyünde benzer bir projenin daha gündeme geldiğini belirten Eren; 'Yaklaşık 2 yıl sonra yine aynı alana, yani köyün merasına bu kez eskisinden çok daha büyüğünün planlanmış olduğunu görüyoruz. Yılda 350 bin ton kömür işlemek için, 3 milyon ton atık malzemesinin oluşacağı öngörülen, Batı Kömür İşletmeleri Linyit ocağı, lavyar, kurutma, paketleme tesisinin Projesi Tanıtım Dosyasının, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nda ÇED süreci başlatılmış' dedi.

'TARIM VE HAYVANCILIK SÜRDÜRÜLEMEZ'

Eren, Geçkinli köyünde yaşayan vatandaşların kömür ocaklarından kaynaklanan problemlere dikkat çekerken; 'Geçkinli köyünde yaşayan insanlar, yıllardan beri kömür ocaklarının tozu, gürültüsü, isi, kokusu nedeniyle hastalıklarında ciddi artış, tarlalarındaki üründe ve hayvancılıkta da verim düşüşü olduğunu söylemektedirler. Bu kez onları çok daha büyük sıkıntı bekliyor. Linyit ocağı ve ek tesislerinin 15 metre uzağında hayvanları suladıkları bir gölet ve bin 380 metre uzağında Geçkinli göleti, 15 ve 30 metre Seymen ve Karabaş derelerine yakınlıkta, günde 638 ton bitkisel toprağı sıyırarak, günde 10 bin ton atık çıkaracakları bir  proje öngörülüyor, köylerinin hemen 720 metre uzağına. Yine yılda 350 bin ton linyit çıkarma ve işleme tesisinden 3 milyon ton atık malzeme çıkacak. Bunca toprak ve kayanın  kaldırılıp koparılması, çıkan linyitin zenginleştirilmesi için ısıtma ve yıkama işlemleri  sırasında bu bölgenin yüzey ve yer altı suları telafisi mümkün olmayacak biçimde zarara uğrayacak ve köylü tarım ve hayvancılıkla geçimlerini sürdüremez duruma düşecektir' sözlerine yer verdi.

'ÇED SÜRECİ SONLANDIRILMALI'

Geçkinli köyünde projenin hayata geçmesi ile oluşacak risklerin, Türkiye Cumhuriyeti Anayası'ndaki '˜Herkes sağlıklı bir çevrede yaşama hakkına sahiptir' maddesine göre devletin sorumluluğunda olduğunu belirten Eren; 'Bu projenin oluşturacağı halk sağlığı, çevre sağlığı konuları dışında da ruhsat sahası içinde bulunan İki Höyükler ve 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı ilan edilmiş olan Koca Höyük'e zarar verilmesi riski var ve buna izin verilmemesi gerekir. Bu proje sahasının, önemli ana kuş göç yolları üzerinde bulunması da, bu alanın flora ve faunasının uzmanlarca araştırılıp raporlanmasını gerektirir. Söz konusu projenin, bölgede yaşayan insanlar, yer altı ve yer üstü yaşam için tehdit oluşturma riski çok yüksek görünmektedir. Telafisi mümkün olmayan sonuçlar yaşanmadan bu projenin bilim ve hukuk açısından uygun olmadığının saptanması durumunda sürecin sonlandırılacağı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği gereğidir. Anayasa'nın 17, 45, 56 ve 169'uncu maddelerine, Çevre Kanunu'na göre; sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına zarar veren, doğal yaşamı ortadan kaldıran, tüm bölgeyi etkileyecek, kamu yararına olmayan, Batı Kömür İşletmeleri A.Ş Linyit Ocağı ve Ek Tesislerine ait Proje Tanıtım  Dosyası'nın iptali ve ÇED sürecinin sonlandırılmasını talep ediyoruz' diye konuştu. Eren'in açıklamasının ardından katılımcılar, itiraz dilekçelerini Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'ne teslim ettiler.

BİRİNCİ ÖNCELİKLİ KORUNACAK TARIM ALANI

Ç             evre ve Şehircilik Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü'ne ait internet sitesinden ÇED sürecinin başlatıldığı duyurulan projenin tanıtım dosyasına göre; yerüstü linyit ocak işletmesinden yılda 350 bin ton tüvenan linyit kömür üretimi yapılması planlanırken; ocaktan alınan tüvenan kömür, ruhsat sahası üzerinde kurulacak Lavvar-Kurutma-Paketleme Tesisinde işleme tabi tutulacak. Alanının bir kısmının tarım ve mera alanı üzerinde bulunduğu projede, ocak alanının 200 metre güneyinde Balkan Şehitliği, 720 metre güneydoğusunda Geçkinli köyü, bin 650 metre kuzeyinde Geçkinli göletinin bulunması dikkat çekti. Projede Lavvar-Kurutma-Paketleme tesisi ise Geçkinli göletine bin 380 metre ve Geçkinli köyüne de 2 bin 600 metre yakınlıkta kurulacak. Yaklaşık 117 hektarlık yerüstü linyit ocağı işletilmesinin planlandığı projede, ocak alanının yaklaşık 11 yıl işletileceği belirtildi. Edirne 1/250.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı'na göre proje alanı, '˜Tarımsal açıdan birinci öncelikli (mutlak) korunacak alanlar' üzerinde kalıyor.