Sağlıklı yaşamda bitki çaylarının önemi

Bitki çayları uzun yıllardır birçok farklı konu için tüketilen içecekler arasında yer alıyor. Bilinçli bir şekilde tüketilmesi halinde hem sağlığa hem de vücuda iyi geliyor.

Bitki çaylarının gerçek çay olmadığını söyleyen Bozkurt, “Bitkiler, insanların sağlıklı yaşam sürebilmesi için ihtiyaç duydukları besin öğelerinin en önemli kaynaklarını oluşturmaktadır. Sağlık için yararlı olduğu bilinen, ama lezzeti ve yapısı besin olarak kullanılmaya uygun olmayanlar için en iyi tüketim şekli çaydır. Bitki çayları yüzyıllardır hayatımızda ancak ismine rağmen gerçek çay değildir. Yeşil çay, siyah çay ve oolong çayı, Camellia sinensis bitkisinin yapraklarından demlenir. Bitki çayları ise kuru meyve, çiçek baharat ve bitkilerden yapılır.” Şeklinde konuştu.

“Bitkilerin çay olarak uygulanması en eski ve en basit ilaç şekli olarak bilinmektedir”

Bitki çaylarının lezzetli olmasının yanı sıra sağlığa faydasının da olduğunu belirten Uzman Diyetisyen Selin Başkurt, “bitki çayları kuru meyve, çiçek, baharat veya bitkilerden yapılır.  Bazı bitki çaylarının lezzetli olmasının yanı sıra sağlığa faydalı özellikleri de vardır. Bitkilerin çay olarak uygulanması en eski ve en basit ilaç şekli olarak bilinmektedir. Bitki çayları yüzlerce yıldır çeşitli rahatsızlıklarda doğal olarak kullanılmaktadır. Son yıllarda, bitkisel çayların bazı geleneksel kullanımlarının daha çok araştırılması ile bunları destekleyen bilimsel kanıtların bulunması ile bitkisel çaylara olan ilgi daha da artmaya başladı.” Dedi.

Bozkurt, Bitkilerin çay olarak tüketiminin fayda sağlayabilmesi için, etkili bileşenlerinin yeterli miktarda suda çözünebilmesi ya da sıcak su içerisinde eşit oranda dağılabilmesi gerektiğinin altını çizdi.

“Bitki çayı olarak zayıf etkili bitkiler grubunda yer alan bitkilerin kullanılması uygundur.”

Her bitki için önerilen miktarın değişiklik göstereceğini söyleyen Bozkurt, “her bitkinin çayı olur mu? Bitkilerin güvenilirlik değerlendirmeleri dikkate alındığında, bitki çayı olarak ‘zayıf etkili bitkiler’ grubunda yer alan bitkilerin kullanılması uygundur.  Bitkilerin kök, yaprak, çiçek gibi çay hazırlamak üzere ufalandığında ya da toz edildiğinde oksijen, güneş gibi etmenler olumsuz etkiye neden olabilir bu yüzden doğrudan güneş almayan karanlık yerde ve sıkı kapalı kaplarda saklanmalıdır. Her bitki için önerilen miktar, kişisel etkenler ve bitkiye bağlı etkenlerin yanı sıra, kullanım amacı ve kullanım sıklığına göre de değişiklik gösterir. Genel olarak, sağlıklı yaşam için koruyucu amaçla %2’lik derişim tavsiye edilir.” Dedi.

Sağlıklı bir yaşam için hangi bitki çayları içilmelidir?

1. Papatya Çayı: Papatya çayı en çok sakinleştirici etkisi ile bilinmektedir. Yapılan çalışmalar, uykuya dalma ve uyku kalitesinin iyileşmesine, depresyon belirtilerinin azalmasına yardımcı olduğunu söylemektedir. Bunun yanı sıra regl öncesi semptomların ve yüksek kan yağlarının, kan şekerinin ve insülin seviyelerinin hafifletilmesine yardımcı olabilmektedir. Ayrıca anti bakteriyel, antienflamatuar ve karaciğer koruyucu etkilere sahip olduğuna dair çalışmalar bulunmaktadır.

2. Nane Çayı: Nane çayı dünyada en çok kullanılan bitki çaylarından biridir. Antioksidan, anti kanser, anti bakteriyel ve antiviral özelliklere sahiptir.  En popüler olarak sindirim sistemi sağlığını desteklemek için kullanılmaktadır. Mide bulantısı veya hazımsızlıktan kaynaklanan sindirim rahatsızlıklarına, nane çayı demlemek iyi bir alternatif olabilir.

3. Zencefil Çayı: Hastalıklarla savaşan antioksidanlar içeren baharatlı ve sağlıklı bir içecektir. Araştırmalar, zencefilin düzenli kullanımda özellikle hamileliğin erken döneminde mide bulantısını gidermede etkili olduğunu, ancak kanser tedavileri ve taşıt tutmasının neden olduğu mide bulantısını da giderebileceğini göstermektedir. Zencefil ayrıca regl ağrısını hafifletmeye yardımcıdır. Kanıtlar yeterli olmasa da zencefilin diyabetli insanlar için sağlık yararları olabileceğini göstermektedir.

4. Hibiskus Çayı: Hibiskus çayı antiviral özelliklere sahiptir. Yapılan çalışmalar, yüksek tansiyon üzerinde olumlu etkisi olduğu gösterilmiştir. İdrar söktürücü ilaçlarla veya aspirinle birlikte tüketilmemelidir.  Pembe-kırmızı bir renge ve ferahlatıcı, ekşi bir tada sahiptir. Sıcak veya buzlu olarak içilebilir.  

5.Ekinezya Çayı:  Soğuk algınlığını önlediği ve kısalttığı söylenen oldukça popüler bir bitkidir. Ekinezyanın vücudun virüsler veya enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olabilecek bağışıklık sistemini güçlendirmede etkili olabileceğini gösteren araştırmalar bulunmaktadır.

6. Adaçayı Çayı: Adaçayı, tıbbi özellikleri ile iyi bilinir ve bilimsel araştırmalar, özellikle beyin sağlığı için sağlık yararlarının birçoğunu desteklemeye başlamıştır. Adaçayının bilişsel işlevi ve hafızayı geliştirdiğini bulmuştur. Ayrıca kolon ve kalp sağlığına da fayda sağlayabileceği düşünülmektedir.  

7. Kuşburnu Çayı: Kuşburnu çayı, gül bitkisinin meyvesinden yapılır. C vitamini, anti-oksidan ve anti-inflamatuar bileşikleri bakımından yüksektir. Antiinflamatuar özellikleri, romatoidartrit ve osteoartrit ile ilişkili inflamasyonu ve ağrıyı azaltabilir. Araştırmalar ayrıca kuşburnunun cildin yaşlanmasıyla mücadelede ve mide yağını azaltmada etkili olduğunu bulmuştur.  Kumru Öngün