Öğretmen adaylarına Cumhuriyet uyarısı

Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Cumhuriyet'in ilanının 96'ncı yılı etkinlikleri kapsamında 'Cumhuriyet'in ilanı ve Atatürk'ün Cumhuriyet Anlayışı' konulu konferans düzenledi. Mehmet Akif Ersoy Eğitim Binası Konferans Salonu'nda düzenlenen programda Eğitim Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Yücel Atila Şehirli sunum yaptı. Konferansa Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sevinç Sakarya Maden, akademisyenler ve öğrenciler katıldılar.

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, silah arkadaşları ve tüm şehitler anısına bir dakikalık saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunması ile başlayan konferansta Dr. Öğr. Üyesi Yücel Atila Şehirli, Osmanlı Devleti'nin yıkılış ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş dönemleriyle ilgili bilgiler verdi. Şehirli, art arda meydana gelen Trablusgarp Savaşı, Birinci Balkan Savaşı, İkinci Balkan Savaşı ve Birinci Dünya Savaşı'nın Osmanlı Devleti'ne etkilerini açıklayarak başladığı sunumunda, özellikle Birinci Dünya Savaşı'na katılan 3 milyon Osmanlı askerinden 1 buçuk milyonunun şehit olduğunu söyledi. Şehirli, 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması'nın 7'nci maddesinin yanlış yorumlanarak Osmanlı Devleti'nin topraklarının işgal edilmeye başlandığını hatırlatırken; devletin işgalleri durduramadığını ve yerel yönetimlere işgallere karşı direnişe geçilmemesini bildiren gizli belgeler gönderdiğini belirtti. İşgallerin, bazı vatanseverler arasında kırılma yarattığını ve işgallere karşı çeşitli çözüm önerilerinin ortaya çıktığını söyleyen Şehirli; çözüm önerileri arasında ABD ve İngiliz mandacılığı ve bölgesel direniş gibi fikirlerin yer alsa da Mustafa Kemal Atatürk ve bazı silah arkadaşlarının milli ve toplu mücadeleden yana olduğunu ifade etti.

'Yunan ordusu 400 kilometre kaçtı'

                Milli mücadelenin 19 Mayıs 1919 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a çıkmasıyla başladığını belirten Şehirli, Atatürk'ün lider konumuna gelmesinin ise Sivas Kongresi ile birlikte oluştuğunu aktardı. Şehirli, kongrelerin ardından Atatürk'ün Ankara'ya giderek 23 Nisan 1920 tarihinde Meclis'in açılışını gerçekleştirdiğini söyledi. Kurtuluş Savaşı'nda en büyük çarpışmaların ise Batı Cephesi'nde yaşandığına dikkat çeken Şehirli, Türk ordusunun 10 gün boyunca Yunan ordusunu kovaladığını ve gerçekleştirilen bilimsel hesaplamalar sonucu Yunan ordusunun 400 kilometre kaçtığının hesaplandığını açıkladı.

'İsteklerimizin yüzde 100'ünü alamadık'

Şehirli, Kurtuluş Savaşı'nın ardından 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalandığını hatırlatırken; İsmet İnönü'nün 8 ay boyunca Meclis adına Lozan'daki görüşmelere katıldığını söyledi. Şehirli, Lozan Barış Antlaşması'nda Türkiye'nin isteklerinin yüzde 100'ünün alınamadığını söylerken; dönemin hükümet başkanı Rauf Orbay'ın Lozan dönüşü İsmet İnönü ve Türk heyetini resmi törenle karşılamadığını ve tören düzenlenmemesi nedeniyle bir süre sonra görevinden istifa ettiğini açıkladı.

'İsmet İnönü dışında kimseye söylemedi'

Şehirli, 29 Ekim 1923 tarihinde ise Türkiye'nin yeni sisteminin Cumhuriyet olarak ilan edildiğini söylerken; Mustafa Kemal Atatürk'ün Cumhuriyet'in ilanı ile ilgili fikirlerini İsmet İnönü dışında hiç kimse ile paylaşmadığını belirtti. Mustafa Kemal Atatürk'ün, İsmet İnönü'nün dışındaki silah arkadaşlarının Cumhuriyet'in ilanına hazır olmadığını belirten Şehirli, Meclis görüşmelerinde de 130 milletvekilinin bulunmadığını açıkladı. Cumhuriyet'in ilanının ardından Ankara'ya gelen Atatürk'ün silah arkadaşlarının ise ilana karşı çıkmadıklarını söyleyen Şehirli, ilan ile birlikte 1922-23 tarihleri arasında yaşanan Atatürk'ün yeniden saltanatı getireceği dedikodularının sona erdiğini ifade etti.

'4 yılda bir seçim yaptırdı'

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı seçilen Mustafa Kemal Atatürk'ün, 4 yılda bir Cumhurbaşkanlığı seçimlerini yenilediğine de dikkat çeken Şehirli, Atatürk'ün 1927, 1931 ve 1935 tarihlerinde düzenlenen seçimlerde yeniden Cumhurbaşkanlığı'na seçildiğini söyledi. Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte yeni Türk devletinin de adının konulduğunu ve sistem tartışmalarının son bulduğunu belirten Şehirli, yeni Türk devletinin dışarıda itibarının da arttığını ifade etti.

'Atatürk, askeri lisede de Cumhuriyetçiydi'

Atatürk'ün Cumhuriyet sistemine olan isteğinin 1923 tarihinde değil, askeri lise eğitiminden ilan gününe kadar gelen bir süreç yaşadığını açıklayan Şehirli, Atatürk'ün gençliğinden itibaren sultanlığı sevmediğini, lise yıllarında silah arkadaşlarıyla birlikte Cumhuriyet yanlısı girişimler içinde bulunduğunu ve dönemin istihbaratçıları tarafından '˜Cumhuriyetçi' olarak not edildiğini söyledi. 1920'li yıllarda tüm dünyada demokrasinin bulunmadığını belirten Şehirli, Cumhuriyet'in ilan edildiği dönemde demokrasi bilincinin dünyada olması halinde Atatürk'ün Cumhuriyet'in hemen ardından demokrasiyi getireceğine inandığını ifade etti.

Geleceğin eğitimcilerine uyarı

Şehirli, sunumunun ardından öğrencilerle Cumhuriyet, Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarıyla ilgili hazırladığı video görüntülerini paylaştı. Şehirli, video görüntülerinde günümüzde video paylaşım platformlarında da popüler hale gelen sokak röportajlarının da bulunduğu bir videoyu da öğrencilere izletirken; videoda vatandaşlara Cumhuriyet'in ilan edildiği tarihin sorulduğu ve birçok vatandaşın cevap veremediğine dikkat çekti. Şehirli, video gösteriminin ardından Cumhuriyet'in ilan edildiği 29 Ekim 1923 tarihinin bilinmemesine tepki gösterirken; 'Sokakta çoğu kişi 29 Ekim 1923 diyemiyor. Sizler de bir eğitimci adayı olarak gençlerimizi, çocuklarımızı iyi eğitin' dedi. Şehirli, sunumunun sonunda Suriye'nin kuzeyinde düzenlenen Barış Pınarı Harekâtı'na katılan Mehmetçiklere selam göndermek amacıyla Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilgili videonun gösterimini gerçekleştirdi. Video gösterimlerinin ardından Prof. Dr. Sevinç Sakarya Maden, Şehirli'ye teşekkür belgesi takdim ederken, konferans sona erdi.