Ekmekte ZAM tartışması

Türkiye'de gıda tüketiminin en üst sıralarında yer alan ürünlerden biri ekmek. Türkiye İstatistik Kurumu'nun verilerine göre ülkede toplam 24 milyon hane bulunurken; haftada yaklaşık 42 milyon ekmek israf ediliyor. Günlük ekmek israf rakamlarının 6 milyona ulaştığı Türkiye'de kentlerde en çok gündem oluşturan konulardan biri de ekmeğe yapılan zam oranları. 2020'nin Kasım ayında Edirne Esnaf ve Sanatkârları Odaları Birliği (EDESOB) ile Edirne Ticaret ve Sanayi Odası'nın (ETSO) ortak çalışması sonucu 200 gram ekmeğin ücretinin 2 TL olmasına karar verilirken; kentte tepkilerin yükselmesi sonucu 210 gram ekmek 1,5 TL'den satışa sunulmaya devam etmişti.

EDESOB, geri çekilen ekmek zammı kararının üzerinden yaklaşık 3 ay geçmesinin ardından 29 Ocak Cuma günü 230 gram ekmeğin 2 TL'den satışının kabul edildiğini duyurdu. EDESOB, kararın ardından üyesi olan 18 fırıncıya ücret tarifelerini dağıtırken; kentteki 34 fırıncının üyesi olduğu ETSO'da ise zam kararı tartışma yarattı. ETSO Yönetim Kurulu Recep Zıpkınkurt, düzenlediği basın toplantısında üyelerini uyararak, ekmeği 2 TL'den satmamaları gerektiğini söyledi. Zıpkınkurt, Edirne Belediyesi ve Ticaret İl Müdürlüğü'nün gerçekleştireceği denetimlerde tarifesi bulunmayan fırıncıları cezalandırabileceğini belirtirken; Edirne Fırıncılar Derneği'ne ise tepki gösterdi. Zıpkınkurt, ETSO ile EDESOB'un 230 gram ekmeğin 2 TL'den satışa sunulması amacıyla ortak çalışma yürüttüğünü, Edirne Fırıncılar Odası'nın ise ortak çalışmayı sabote ettiğini söyledi. Edirne Fırıncılar Odası'nın ETSO'daki meslek komitesinin ekmek zammı ile ilgili toplantı yapmasını engellediğini söyleyen Zıpkınkurt, derneği fırıncılara sahip çıkmamakla suçladı. Zıpkınkurt'un açıklamalarının ardından GÜNDEM'e konuşan Edirne Fırıncılar Derneği Yılmaz Canbaz ise Edirne'nin ilçelerinde yaklaşık bir aydır zamlı tarifenin uygulandığını söylerken; Zıpkınkurt'u iş bilmezlikle suçladı. Tartışma yaratan karara rağmen kent merkezinde EDESOB'a üye fırıncıların 2 TL'lik fiyat tarifesini işletmelerine asarak satışa başlaması dikkat çekti.

'ETSO'NUN 2 TL'LİK TARİFESİ YOK'

Zıpkınkurt, ETSO toplantı salonunda düzenlediği toplantısında, Edirne'de 230 gram ekmeğin EDESOB'un kararı ile 2 TL'den satışa sunulduğunu belirtirken; 'Ama Ticaret ve Sanayi Odası'ndan böyle bir tarife henüz çıkmış değil. Gerekli prosedürleri tamamlıyoruz. Dolayısıyla Edirne'de ekmek fiyatı henüz 2 TL olmadı. Üyelerimiz yanlış yönlendiriliyor. Tarife almadan fiyat uygulamanın kanuni yaptırımları var. Bunlarla karşı karşıya kalacaklar. Ticaret ve Sanayi Odası'na üye fırıncılar, lütfen kurumumuzla irtibata geçerek tarifelerini aldıktan sonra fiyat uygulamasına geçsin. Oysa Ticaret ve Sanayi Odası'nın henüz onaylamış 2 TL tarifesi yok. 2 TL'ye ekmek satmaları bugün için fırıncıları kanuni yaptırımlarla karşı karşıya bırakır. Yanlış yönlendirenlerin arkasında gitmesinler ve Ticaret ve Sanayi Odası ile irtibata geçerek doğru bilgileri alsınlar. Yaptıkları yanlıştan da dönsünler' ifadelerini kullandı.

'FIRINCILAR DERNEĞİ SABOTE ETTİ'

EDESOB'un üyeleri için zamlı ekmek tarifesini onayladığını söyleyen Zıpkınkurt; 'Ancak Ticaret ve Sanayi Odası ile aynı zamanda bu işe başlamalarıyla birlikte Fırıncılar Derneği'nin meslek komitelerine müdahalesi sonucu Ticaret ve Sanayi Odası'nın bu süreçte biraz geri kalmasına sebep olunmuştur. İki oda aynı anda fiyat tarifesini veremedik. Fırıncılar Derneği, meslek komitesine müdahalesiyle komite kararlarını sabote ederek, komitenin toplanmasını engelleyerek sürecin uzamasına sebep olmuştur. Fırıncıların bu konuyu bilmeleri ancak bu kurumdan alacakları bilgi ile olabilir. Fırıncıların bugün Esnaf ve Sanatkârları Odası Birliği'nin fiyat tarifesine geçmeleri, sorun yaratacaktır. Ticaret İl Müdürlüğü ve Edirne Belediyesi, tüketiciyi koruma adına fiyat denetimlerine çıktığı zaman tarifeleri yok. Büyük yaptırımlara maruz kalırlar' dedi.

'DERNEK ÜYELERİ YANLIŞ YÖNLENDİRİYOR'

Zıpkınkurt, ekmek fiyatlarının uzun süredir kentin gündeminde olduğunu belirtirken; 'Yasalar, tarife verme yetkisini Esnaf ve Sanatkârları Odası Birliği ile Ticaret ve Sanayi Odaları'na vermiş. Yasalar çerçevesinde her işletmeci tarifesini odalardan almak zorundadır. Bu süreç başladığı zaman üyelerimizle konuşarak süreci yürütme çabasındaydık. Ancak fırıncıların iç çekişmelerinden ve meslek komitesindeki toplantıyı sabote etmelerinden dolayı meslek komitesi çok uzun süre toplanamadı. İlçelerde bu fiyat tarifesi 20 gün önce uygulanmaya başlandı. İlçeler bizden daha önce fiyatlarını oluşturdular. Meslek komitesinin toplanamaması nedeniyle bu süreç 20 gün ertelemeye vardı. İlçelerdeki fiyatlar bellidir. Ancak ilçeler ile ilin fiyatlarının aynı olması için yaptığımız toplantılarda, meslek komitesinin bazı ekmek çeşitlerine müdahalesi var. İlçede satılan bir ekmek çeşidinin ilde farklı fiyatı olmasını talep ediyorlar. Fırıncılar Derneği'nin dilekçeleri vardı. Her gün farklı talepler vardı ve meslek komitesinin toplanmasını sabote etme amacıyla yapılan girişimlerdi. Bunları belirli bir süreden sonra aştık. Ama fırıncılara meslektaşları zarar veriyor. Bu süreci sorgulamaları lazım. Dernek, üyelerin oda ile olan irtibatını kopardı. Fiyatı veren dernek değil odalardır. Dernek fırıncıları yanlış yönlendiriyor, ceza yedikten sonra da ne yapacağını sormak için odaya geliyorsun. Ceza yedikten sonra değil, önce buraya geleceksin' sözlerine yer verdi.

'HERKES 2 TL'YE SATIYORDU'

ETSO'ya bağlı 34, EDESOB'a bağlı ise 18 fırın işletmecisinin bulunduğunu açıklayan Zıpkınkurt; 'Fırıncılar arasındaki fiyat farkı halka anlatılamaz. Bunun en doğrusu, iki odanın üyelerinin fiyatlarını aynı gün uygulanmasıdır. Birisi 2 TL'ye, diğeri 1,5 TL'ye satacak. Bugün yaptığımız kontrollerde kimse 1,5 TL'ye satmıyor, herkes 2 TL'ye satıyordu. Ama tarifesiz satıyordu. Meslek komitesinden çıkan fiyat, öncelikle şehirde toplanan yerel komisyonda görüşülüyor. Komisyondan çıkan karar doğrultusunda da bakanlığa soruyoruz. Bakanlıktan gelen cevaptan sonra Ticaret ve Sanayi Odası yönetiminden meclise havale ediliyor. Meclis onayladıktan sonra fiyat uygulanmaya başlanıyor. Fiyat fahiş ise valilik itiraz edebilir. EDESOB'a Ankara'dan gelen cevabı bilmiyorum ama bizim elimizde maliyetler var. Biz, üyelerimizi korumak zorundayız. Bizim elimizdeki maliyetlere göre üyelerimize bu fiyatı veririz. Ama valilik itiraz edebilir' dedi.

'ETSO'NUN TALEBİ DE 2 TL'

Zıpkınkurt, EDESOB'a serzenişi bulunmadığını belirtirken; 'Ancak bize kayıtlı üyelerin, meslek komitesindeki kararı geciktirmelerinden dolayı EDESOB fiyatı erken çıktı. Süreç beraber yürüyordu ama toplantının sabote edilmesiyle bu süreç bizim açımızdan gecikti. Fırıncıların talebi 230 gram ekmeğin fiyatı 2 TL olmasıdır. Bizim öngörümüz de bu doğrultudadır. Ancak bakanlık neyi uygun görür bilmiyoruz. Türkiye'deki ekmek fiyatları da yaklaşık bizim çalışma yaptığımız rakamlar civarındadır. Çünkü her 10 günde bir Türkiye'deki tüm ekmek fiyatlarını inceliyoruz. Bizim önerdiğimiz fiyat, hem fırıncılarımız, hem de halkımız açısından makul bir fiyattır. Bu süreç en yakın zamanda sonuçlanır. Ankara'dan gelecek cevaba bağlı. Sürecin hızlanması ve talebimizin değerlendirilmesi konusunda Bakanlıkla görüşüyoruz. Talep geldikten sonra hızlıca yönetimden ve meclisten geçip, fiyat tarifesi çıkar. Bu tarife çıkana kadar Edirne'de ekmek 2 TL'den satılamaz, satılırsa da yasal olmaz. Denetleyen kurumlar Edirne Belediyesi ve Ticaret İl Müdürlüğü'dür. Üyelerimiz cezalarla karşı karşıya kalırlar. Bu da çok istediğimiz bir durum değildir. Üyelerimizin bu tür cezalarla muhatap olmaması için hassasiyet göstermeleri lazım' ifadelerine yer verdi.

'BU DURUMUN SUÇLUSU DERNEKTİR'

ETSO'nun kararı beklenmeden ekmeğin 2 TL'den satışa sunulmasında Edirne Fırıncılar Derneği'ni suçlayan Zıpkınkurt; 'Bu durumun suçlusu dernektir. Dernek, üyelerini korumak mecburiyetindedir. Ben de üyemi koruyacağım. Ama dernek üyelerine yanlış yaptırmaya devam ediyor, korumuyor. Derneğe ceza yazılmıyor çünkü ticari bir kimliği yok. Cezayı fırıncı ödeyecek, dernek ödemeyecek. Fırıncılar Derneği, fırıncıların hakkını korumuyor. Ben fırıncıların hakkını korumak zorundayım. Onlara da anlattım, arkalarında durmayacağımı söyledim. Ekmeği bu fiyata sattırdılar. Yarın cezalar yazıldığında bunun sebebi Ticaret ve Sanayi Odası mı? Fırıncılar derneklerinden hesap soracaklar' dedi.

'ZIPKINKURT'UN KENDİ İŞ BİLMEZLİĞİ'

Zıpkınkurt'un toplantısının ardından GÜNDEM'e açıklamalarda bulunan Fırıncılar Derneği Başkanı Yılmaz Canbaz ise toplantıyı basın aracılığıyla takip ettiğini açıklarken; 'Recep Zıpkınkurt'un açıklamalarını dinledik. Bu konuda yorum yapacak halimiz yok. Edirne'de resmi bir tarife var. Bir ay önce resmi tarifeye geçen ilçeler var. O açıklama, onun kendi değerlendirmesidir, iş bilmezliğidir. EDESOB karar çıkarıyorsa ETSO neden bekliyor? Türkiye Cumhuriyeti'nde bir tane Ankara var. EDESOB kararı getirmiş, ETSO neden getiremiyor? Biz de bununla alakalı basın toplantısı düzenleyeceğiz' diye konuştu.

EDESOB'UN TARİFESİNİ ASTILAR

ETSO ile Edirne Fırıncılar Derneği'ni karşı karşıya getiren zam kararının ardından kentteki fırın işletmecilerinin ise EDESOB'un fiyat tarifesini kullanarak, 230 gram ekmeği 2 TL'den satışa sunmaları dikkat çekti. Tarifeye göre; 460 gram ekmek 4 TL, bin gram ekmek ise 8,70 TL'den satışa sunuldu.