Edirne kırmızısının elde edildiği bitki, kumaş boyacılığı sektörüne kazandırılacak

Osmanlı döneminde rengin formülünün Avrupa'ya casusluk olaylarıyla çıkarıldığı için "efsane renk" olarak anılan rengin kente yeniden katma değer sağlaması için çalışmalar sürüyor. Bu kapsamda rengin elde edildiği kök boya bitkisinin deneme ekimleri yapıldı.

Tarım ve Orman Bakanlığı Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsünün Karaağaç Mahallesi'ndeki Tıbbi Aromatik ve Boya Bitkileri Bahçesi'nde yetiştirilen bitkinin kent genelinde yaygınlaştırılması ve sektörün ihtiyacına cevap verilmesi hedefleniyor.

Deneme ekimlerinden yüksek verim elde edildi

Enstitü Müdürü Doç. Dr. Adnan Tülek bitkinin geniş alanlarda üretilmesi için öncü çalışmalar yaptıklarını söyledi. Bitkinin yetiştirilmesi için çalışmalara 4 yıl önce başladıklarını ve güzel sonuçlar elde ettiklerini belirten Tülek, "Bitki Edirne'nin toprak ve iklim yapısına uygun durumda. Yeterli ham maddeyi üretmek için kültür koşullarında yetiştirmek gerekiyor. Elde edilen ham maddeye bakıldığında gerçekten çok ciddi bir verim gördük." dedi.

Tülek, Edirne kırmızısının geçmişten gelen bir değere sahip olduğunu ve tekstil sektörünün ilgisini çektiğini ifade etti. Rubia tinctorum bitkisinin rengin elde edildiği kök kısmının gelişiminin ikinci yıl tamamlandığını dile getiren Tülek, üçüncü yıldan itibaren yüksek verimli hasat yapılmaya başlandığını kaydetti.

"Tekstil sektörünün ihtiyacı yurt dışından"

Bitkinin ekim alanlarının artırılması ve ekonomik değere dönüştürülmesini hedeflediklerini anlatan Tülek, şöyle devam etti: "Özellikle kumaş boyacılığında kullanılmak üzere çok önem arz eden bir bitki. Bu kapsamda enstitümüz, Trakya Üniversitesi ve sektör paydaşı olarak Kiğılı firmasıyla geçen yıl bir hasat şenliği gerçekleştirdik. Sektör temsilcileri Edirne kırmızısına rengini veren bu bitkinin üretiminin artırılmasını istiyor. Sektörün ihtiyacı halihazırda yurt dışından karşılanıyor. Bu bitki geçmişte Edirne'de üretilmiş ve doğal olarak florada bulunan bir durumda. Bunun kültürü yapılarak çiftçilerin bunun üretimine geçmesi çok önemli. Sektör temsilcileriyle bir araya gelip ham madde noktasında bölge çiftçisi tedarikçi konumuna geçecektir. Bu açıdan bu ve benzeri boya bitkilerinin üretimi planlanmaktadır."

Edirne kırmızısı

Dünya tekstil sanayisinde önemli bir yere sahip olan Edirne kırmızısı, 15. yüzyılda kök boya olarak üretildi. "Tuğla kırmızısının daha parlağı" olarak nitelenen rengi elde eden ve adına "Edirne kırmızısı" diyen iki boya ustası, boyanın formülünü bir süre sonra Fransa'ya götürerek bu rengin Avrupa tekstil sanayisinde yaygınlaşmasını sağladı.

Fransa'da 1740'lı yıllarda üretildikten sonra "Rouge d'Adrinople" (Edirne kırmızısı) adıyla sektörde yer edinen renk, özellikle tekstil alanında kullanıldı. Edirne'de tarihi yapıların süslemelerinde ve şehrin geleneksel el sanatlarında kullanılan renk, geçen süreçte unutulmaya yüz tuttu.