Dezenformasyonla mücadele yasası çocukları nasıl koruyor?
İnternet kullanımı, 6-15 yaş grubundaki çocuklar için 2013 yılında yüzde 50 civarında iken 2023 yılında bu oranın yüzde 90 dolaylarına ulaşması bekleniyor. Bu yüksek internet kullanım oranı, çocukların internette 'zararlı içeriklere maruz kalma ihtimalini' artırıyor.
Platformların '˜'çocuklara özgü'' ve '˜'yetişkinlere özgü'' olarak ayrıştırılması ya da mevcut yapıların çocuklara özel olarak filtrelenmiş içerikleri sunması talep ediliyor. Sosyal ağların pek çoğu kullanıcı yaş sınırı getirse de bu yasağa uyulmadığı ve her yaştan çocuğun popüler ağları aktif olarak kullandığı bilinmektedir. Çocukları ve gençleri, zararlı ve yıkıcı olan her tür maddeden ve deneyimden uzak tutmak tüm gelişmiş toplumların önceliğidir. İnternet kullanım yaşının neredeyse bebeklik çağlarına indiği günümüzde, aileleri bilinçlendirmek kadar sosyal ağ sağlayıcılarının sorumluluklarını tanımlamak da önem taşıyor. Çocuğun sokakta, okulda, ailede korunması kadar internette korunması da somut önlemler ve hukuki yaptırımlar gerektiriyor.
Dezenformasyonla mücadele yasası
çocukları nasıl koruyor?
· Sosyal ağlara '˜çocuklara özgü ayrıştırılmış
hizmet sunma' zorunluluğu getiriliyor.
·
Çocuğun kişilik haklarını ihlal eden içeriğin hızlıca ve etkin şekilde
kaldırılması sağlanıyor.
·
Failin anonimliğinden doğan cezasızlık sorunları gideriliyor.
·
Çocuğun ve ailenin bilinçlendirilmesi için görev ve yetki tanımlanıyor.
Dezenformasyonla mücadele yasası ile,
çevrimiçi zorbalıktan çocuk istismarına, yasa dışı içerikten kişilik haklarının
korunmasına uzanan çeşitli alanlarda, çocukları önceliklendiren ve koruyan bir
yaklaşım yasal bir zemin kazanmış oluyor.
Sosyal ağlara '˜çocuklara özgü
ayrıştırılmış hizmet sunma' zorunluluğu getiriliyor.
Mevcut düzenleme, sosyal ağ
sağlayıcılarına genel bir koruma yükümlülüğü verirken yeni düzenleme ile bu
durum değişiyor. Sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında
metin, görüntü, ses, konum gibi verileri oluşturmalarına, görüntülemelerine
veya paylaşmalarına imkân sağlayan Twitter, Facebook, YouTube, TikTok,
Instagram gibi sosyal ağ sağlayıcılarının 'çocuklara özgü' ayrıştırılmış hizmet
sunma konusunda gerekli tedbirleri alması kanunla düzenleniyor.
Böylece bu tedbirleri alması ve böyle
yayın yapması yasal zorunluluk halini alıyor.
Çocuğun kişilik haklarını ihlal eden
içeriğin hızlıca ve etkin şekilde kaldırılması sağlanıyor.
5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan
Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele
Edilmesi Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikler ile uygulamada karşılaşılan
sorunların giderilmesi amacıyla Erişim Sağlayıcıları Birliği'nin daha aktif
olması sağlanıyor.
Kişilik haklarının korunmasına yönelik
olarak birliğe yapılan müracaatlara ilişkin yapılacak itirazlarda takip
edilecek yargısal denetim usulü hususunda düzenleme yapılıyor.
Failin anonimliğinden doğan cezasızlık
sorunları gideriliyor.
Türk Ceza Kanununda yer alan;
'çocukların cinsel istismarı' (Madde 103) kapsamındaki internet içeriklerini
oluşturan veya yayan faillere ulaşmak için gerekli olan bilgilerin ilgili
sosyal ağ sağlayıcının Türkiye'deki temsilcisi tarafından adli mercilere
verilmesi zorunluluk haline getiriliyor. Önceden failin bilgilerine ulaşmak
mümkün değilken yeni yasa ile bu suç (çocukların cinsel istismarı) da bilgi
verilmesi zorunlu kapsama alınıyor.
Bu bilgilerin talep eden Cumhuriyet
Başsavcılığı'na veya mahkemeye verilmemesi durumunda, ilgili Cumhuriyet savcısı
tarafından, yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant
genişliğinin yüzde doksan oranında daraltılması talebiyle Ankara Sulh Ceza
Hakimliği'ne başvurulabiliyor. İnternet trafiği bant genişliğinin daraltılması
kararı verilmesi halinde, bu karar erişim sağlayıcılara bildirilmek üzere
kuruma gönderilir. Kararın gereği, bildirimden itibaren derhâl ve en geç dört
saat içinde erişim sağlayıcıları tarafından yerine getirilir. Sosyal ağ sağlayıcının,
bu fıkra kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi halinde yaptırımlar
kaldırılıyor.
Çocuğun ve ailenin bilinçlendirilmesi
için görev ve yetki tanımlanıyor.
Bu düzenleme ile çocuklara dair
bilgilendirici, aileleri eğitici çalışmalar yapılması konusunda '˜Erişim
Sağlayıcıları Birliği' aktif görev alıyor. Özellikle çocukların, gençlerin ve
ailenin internetin yasadışı içerikleri hakkında bilinçlendirilmesi ve güvenli
kullanımı konusunda bilgilendirilmesi için birliğe ilave görevler tevdi ediliyor.
Önceden çocuklara ilişkin herhangi bir
alanda sosyal ağlara yaptırım uygulamak mümkün değildi. Gelecek yeni düzenleme
ile 'zorunluluk've uyulmaması halinde yaptırım hakkı getiriliyor.
Bant daraltma nedir?
Bant genişliği bir iletim ortamının ya da
haberleşme kanalının kapasitesi demektir. Yol ne kadar genişse, trafik o kadar
akıcı olur. İnternetteki veri transferi de böyledir. Bant genişliği ne kadar
genişse, belli bir süre içinde aktarılabilecek veri hacmi de o kadar çok ve
hızlı olur. Bilgisayar bilimlerinde; bant genişliği veya dijital bant genişliği
kullanılan veya kullanılabilen veri iletişim kaynaklarındaki veri oranının
bit/saniye cinsinden ölçülmesi ile çıkan sonuca denir.
Reklam yasağı cezası nedir?
Türkiye'de vergi mükellefi olan şirket
ve kişilerin, söz konusu sitelere reklam vermesinin yasaklanması demektir.
Sosyal medya platformları ile reklam sözleşmesi yapılmaması anlamı taşır. Buna
göre yeni yasa ile şirketlere gelen yasak, reklam vermek isteyen kimseleri de
kapsayacak böylece sosyal medya şirketleri bilgi paylaşımına yanaşmaz ve
çocuklar ile ilgi gerekleri yerine getirmez iseler reklam yasağına ve reklam
alma yasağına maruz kalarak mali olarak yaptırıma tabi kılınacaklar.