Demir eksikliği dikkat ve algılamada azalmaya yol acabilir
Uzman Diyetisyen Selin Başkurt, demir eksikliği anemisi sonucu büyüme, gelişme döneminde dikkat ve algılamada azalmanın yaşanabileceğini belirterek, buna bağlı olarak okul başarısının azalabileceğine dikkat çekti.
Başkurt, besinler ile alınan demir mineralin kanda oksijeni taşıyan alyuvarın yapımında kullanıldığını söyledi.
Demirin, oksijeni Akciğerlerinden hücrelere, karbondioksiti de hücrelerinden akciğere taşıyan vücudunun kilit sisteminde görevli olduğunu vurgulayan Başkurt, “Kansızlık olarak da bilinen demir eksikliği, vücudun ihtiyaç duyduğu miktarda demirin emilememesinden kaynaklıdır. Yeterli miktarda demir alınmazsa depolar tükenir ve alyuvar üretimi aksamaya başlar. Vücutta yeteri kadar demir kalmadığında “demir eksikliği anemisi” görülür. Demir eksikliğinde yeterli oksijen taşınamaz. Bu durumda vücudun oksijeni beynine, dokularına, kaslarına ve hücrelerine taşımakta zorlanarak enerji üretimi için oksijen ihtiyacı aksar, kalp yorulur, kişi kendini güçsüz hisseder, uyku hali ve yorgunluk dikkat çekici hale gelir. Demir minerali aynı zamanda besinlerin sindirim ve emiliminden, hormonların dengesinden, saç ve tırnak sağlığından, beyin ve kalp fonksiyonlarından da sorumludur.” Dedi.
Demir eksikliğinin çeşitli belirtileri olduğunu ifade eden Başkurt, yorgunluk ve enerjide azalma, konsantrasyon bozukluğu, sinirlilik hali, bağışıklık sisteminde zayıflık, çarpıntı ve nefes darlığı, solgun görünümlü cilt, tırnaklarda kırılma, iştah yönetiminde zorlanma veya iştahsızlık ve kas güçsüzlüğünün demir eksikliği belirtilerinden olduğunu aktardı.
Başkurt, demir eksikliğinin ileri derece belirtileri arasında toprak veya buz yeme, yavaşlayan tiroit fonksiyonları ve huzursuz bacak sendromu gibi bulgularında yer alacağını belirtti.
Demir eksikliği anemisi sonucu büyüme ve gelişme döneminde dikkat ve algılamada azalmanın yaşanabileceğinden bahseden Başkurt, buna bağlı olarak okul başarısının azalabileceğine dikkat çekti.
Daha sık hastalanmanın da görüşebileceğini söyleyen Başkurt, “Yetişkinler daha sık olarak hastalanılır. Yorgunluk ve iş gücünde azalma olur. Gebelik döneminde ise anne bebek ölümleri yaşanır. Demir eksikliği genellikle büyümenin çok hızlı olduğu küçük çocukluk ve ergenlik çağı ile hamilelik döneminde kendini gösterir. Kadınların demire erkeklerden daha çok ihtiyacı bulunmaktadır. Her ay adet kanamaları nedeniyle kadınlar düzenli kan kaybı yaşadıklarından demir gereksinimleri erkeklere göre neredeyse 2 kat fazladır. Erkeklerin günde 10 mg demir alımı önerilirken, kadınlarda günlük önerilen demir alımı 18 miligramdır. Kırmızı et, karaciğer, pekmez, yumurta, kurubaklagiller, fındık, hurma, kabak çekirdeği, kuru kayısı, kuru üzümü demirden zengin 10 besin olarak sıralayabiliriz. Demir emilimini arttırmak için en etkili yöntem demirden zengin besinleri C vitamini kaynakları birlikte tüketmek olacaktır.” Şeklinde konuştu.
Başkurt, demir eksikliği yaşayan bireylere beslenme önerilerinde bulunarak şunları kaydetti:
“Kuşburnu, kivi, turunçgiller, çilek, brokoli, domates, yeşil yapraklı sebzeler, biber gibi C vitamininden zengin sebze ve meyveler günlük beslenmede mutlaka tüketilmelidir. 150 gram az yağlı dana eti 4,5 mg demir, 1 yumurta 1,1 mg demir içerir. Yanında bol yeşil yapraklı sebzeler, limonlu salata veya taze sıkılmış meyve suyu ile tüketilmesi demirin emilimini arttırarak yararı arttıracaktır. Kalsiyum içeren gıdaların çok tüketilmesi demirin emilimini azalttığı için, demir içeriği yüksek olan et grubu besinlerin yanına kalsiyum içeriği yüksek süt, yoğurt gibi besinlerin daha az tercih edilmesi gerekmektedir. Demirin vücutta kullanımını engelleyen çay ve kahve yemeklerle birlikte tüketilmemeli, öğün aralarında, açık ve limonla birlikte tüketilmesi uygun olur. 3 adet kuru kayısı 1.4 mg demir içerir ve kuruyemişlerden ise kabak çekirdeği, fındık, badem, ceviz tercih edilmelidir. 20 gram kuruyemiş: 0,6 mg demir içerir.”
Haftada en az 2 kez tüketilmesi gereken kurubaklagiller 1 porsiyon(60 g) Kurubaklagil yemeği: 4,2 mg demir içerir. Yanında c vitamininden zengin brokolili salata ve portakal suyu ile öğün yapılabilinir.
Kepek ekmeği yerine çavdar ya da tam buğday ekmeği tercihinde bulunabilirsiniz.
Vücut ağırlığına bağlı olarak günde bir kere taze sıkılmış bir bardak portakal suyuna 1 tatlı kaşığı pekmez eklenerek tüketilmelidir. 1 tatlı kaşığı pekmez: 0,5 mg demir içerir.
Barış Karapaça
Demir takviyesi kullanıyorsanız, takviyeni süt ve süt ürünlerini tükettikten iki saat sonra veya tüketmeden limonlu su eşliğinde almaya özen gösterebilirsiniz.
