Fatih Camii'nde son rötuşlar

Restorasyon faaliyetlerine 2014 yılında başlanılan Enez Ayasofya'sı olarak bilinen Enez Fatih Cami'nde restorasyon çalışmalarının son aşamaya geldiği belirtildi. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restorasyon çalışmaları süren caminin bu Ramazan ayında ibadete açılması planlanıyordu. Korona salgını nedeniyle restorasyonu tamamlanamayan caminin 2 veya 3 ay içinde restorasyon çalışmalarının tamamlanması bekleniyor. Fatih Sultan Mehmet tarafından 1456 yılında İstanbul'un fetih edilmesinin ardından, Enez Kalesi içerisinde bulunan Enez Ayasofya'sı camiye çevrilerek, ibadete açıldı. 12'nci yüzyılda Doğu Roma İmparatorluğu tarafından inşa edildiği düşünülen yapı, 1965 yılında Enez'de gerçekleşen bir depremde caminin kubbesi tamamen çökerek, daha sonra da günden güne yıpranarak, harabe bir duruma geldi. Uluslararası bir restorasyon projesi ile restorasyonuna 2016 yılında başlanılan caminin minaresi tamamlanarak, üst örtüsü de tamamen bitirildi. Cami içinde ince işçilik çalışmalarının sürdüğü ifade edildi. Enez Kalesi arkeolojik sit alanı içinde kalan yapıda bir süre sonra peyzaj düzenlemesi, camiye çeşitli erişim yolları, abdest alma ihtiyacının giderilebileceği mekanlar ve çeşitli oturma mekanları oluşturma noktasında projeler için çalışılıyor. 1965 yılından beri yaklaşık 55 yıldır ibadete ve ziyarete kapalı olan bu mekanın, Temmuz veya Haziran ayında restorasyon çalışmalarının tamamlanması öngörülüyor.

Tarihçesi

Türk-Yunan sınırı yakınında, Meriç'in denize döküldüğü yerde bulunan Enez ilçesinde Fâtih Camii adıyla bilinen, bazen da Ayasofya olarak adlandırılan bu cami kale içindedir. Bizans devrinde önemli bir liman şehri olan Enez 1355'te Cenova idaresine geçmiş ve Gattelusi ailesi tarafından idare edilmişti. Fatih Sultan Mehmet'in donanma kumandanı Has Yunus Bey tarafından 1455'te fethedilen Enez'deki büyük kilise Fatih vakfı olarak camiye çevrilmiştir. Son yıllarda yeniden çok harap duruma giren ve duvarları tehlikeli şekilde çatlayan caminin rivayete göre Balkan Harbi'nde minaresi de yıktırılmıştır. Birkaç defa tamiri için teşebbüslerde bulunulduğu ve keşfi yapıldığı halde 1962'de tehlikeyi önleyici hiçbir tedbir alınmamış olmasına rağmen Enez'deki tek cami olduğundan ibadete açık bulunuyordu. Fakat tarihi yapı birkaç yıl sonra tamamen çöktü. Enez Ayasofya'sı çok büyük ölçüde bir Yunan haçı planlı yapı olarak inşa edilmişti. Son Bizans devrinde batı tarafına paye ve sütunlarla bölünmüş kemerli bir cephe teşkil eden bir dış narteks eklenmişti. Bilinmeyen bir devirde kubbe yıkılmış olduğundan kubbe boşluğu ahşap bir tavanla kapatılmış, bütün binanın üstü kiremitle örtülmüştü. Mihrap güney duvarına inşa edilmiş, kesme taştan olan minare ise güneydoğusunda ana apsis ile yan apsis arasında yapılmıştır. 1962'de minarenin kürsü ve pabuç kısımları ile gövdesinin bir parçası duruyordu. İçeride duvarlarda, kemerlerde ve kubbe yerindeki ahşap tavanda19'ncu yüzyılda yapıldığı tahmin edilen kalem işi nakışlar vardı. Ayrıca kubbe eteğini çepeçevre dolaşan bir ayetin kalıntıları da görülebiliyordu.