Edirne Kırmızısının kök bitkisinde hasat yapıldı

Edirne'de casusluk olaylarıyla gündemde olan Edirne Kırmızısının elde edildiği bitkisi rubia tinctorumun hasadı yapıldı.

Osmanlı döneminde casusluk olaylarına konu olduğu için ‘efsane renk' olarak anılan Edirne kırmızısı (Rouge d'Adrinople) renginin elde edildiği kök bitkisinin üçüncü hasadı yapıldı.

Trakya Üniversitesi ve Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Karaağaç deneme bahçesinde yetiştirilen kök bitkinin üçüncü hasadı gerçekleştirilen törenle başladı.

Tören, saygı duruşunun ardından İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başladı. Ardından katılan protokol üyeleri konuşma gerçekleştirdi.

Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü bünyesindeki tıbbi aromatik ve boya bitkileri bahçesinde bu yıl üçüncüsü gerçekleştirilen Edirne Kırmızısı kök boyası hasadı ve kumaş boyama etkinliği yoğun ilgi gördü.

Törende konuşan Vali Yardımcısı Turgut Subaşı, Edirne Kırmızısı'nın efsane bir renk olduğunu vurguladı.

Bin 500'lü yıllardan beri Edirne Kırmızısı'nın kullanıldığını belirten Subaşı, “Son yıllarda özellikle üniversitemiz 3-4 yıl önce araştırmasıyla birlikte bu alanda yaptıkları pilot çalışmalarla bu rengin tekrar insanlığa, kullananlara kazandırılmasına emek verilmiş ve büyük bir başarı sağlanmış. Üçüncüsü düzenlenen bu etkinlikte katılımın daha yüksek olması, ilginin artması, kentimiz adına da önemli. Bir kenti değerli kılan onun sahip olduğu marka değerleri ve zenginlikleridir. Edirne Payitaht bir şehir, kültürel şehir, sanat şehrini, tarihi bir şehir. Bizim için, ülkemiz açısından, sınır kapısında vitrin bir şehir. Dolayısıyla buradaki bütün güzelliklerin öncüsü olması da ona yakışan bir durumdur. Edirne kırmızısı üretimiyle sadece bir kök bitkisi üretimi yapılmıyor. Aynı zamanda endüstride, sanayide, tarımda birçok sektöre doğrudan ve dolayların katkıları da olacak. Bu güzel çalışmanın daha da artarak sürdürülmesi üniversite ve enstitü iş birliğimizin güçlenerek bu alanda söz sahibi olması çok önemli" Sözlerini kullandı.

Trakya Üniversitesi Rektör Yardımcısı Mustafa Tan ise Avrupalıların yıllarca Edirne Kırmızısı'nın peşinden koştuğunu aktardı.

Bu rengin Türk Kırmızısı olarak da bilindiğini dile getiren Tan, “17. yüzyılın ikinci yarısından sonra Edirneli ustaların bu rengi daha parlak üretmesi ile birlikte tüm Avrupa'da Edirne kırmızısı olarak anılmaya başlanmış. Uğruna kitaplar, romanlar yazılmış casusluk hikayeleri yaşanmış olan bir renk. 19. yüzyıla geldiğimizde sentetik boyaların kullanılmasıyla birlikte diğer tüm doğal boyamalarla birlikte kök boya ve Edirne Kırmızısı rengi de tarihin tozlu sayfalarında kaybolmaya başlamış. Ancak ne var ki insanlar 20. yüzyıla geldiği zaman bu doğal boyaların kıymetini yeniden fark ettiler ve canlandırma çalışmaları başladı. Bu çerçevede şehrimizde de umut verici çalışmalar yapılıyor. Trakya Üniversitesi olarak 2017 yılından beri Edirne kırmızısının ayağa kaldırılması için, şehrin kültürüne katılması için, ekonomisine, ticaretine dahil edilmesi için yoğun çalışmalar yürütüyoruz. Kitaplar yazıyoruz, projeler üretiyoruz, araştırmalar gerçekleştiriyoruz, uluslararası sempozyumlar düzenliyoruz. Küçük etapta söyleşiler, paneller, konferanslar düzenliyoruz. Bu bağlamda 2024 yılı içerisinde hazırlamış olduğumuz Trakya Üniversitesi Edirne Kırmızısı ve Edirne Gülü Uygulama Araştırma Merkezi'nin YÖK tarafından kabul edilmesi de bizim için son derece sevindirici bir gelişme olmuştur. Bundan sonra üniversitemiz bu tür çalışmaları daha yoğun bir şekilde, tek bir elden daha organize ve daha etkin bir şekilde gerçekleştirecektir. Bu çerçevede ilimizin bu konuda katkı verecek bütün kurumlarıyla çalışmaya hazırız. Bundan sonra da iş birliği içerisinde çalışmaya devam edeceğiz" İfadelerine değindi.

Tarım ve Orman Bakanlığı Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Doç. Dr. Adnan Tülek ise enstitü olarak çalışma konularından birisinin de tıbbi aromatik ve boya bitkileri olduğunu söyledi.

Edirne Kırmızısının doğal bir boya olduğunun altını çizen Tülek, “Edirne Kırmızısı doğal bir boyadır ve Osmanlı imparatorluk mirasıdır. İlk kez 15. yüzyılda Edirnekari ustalarının kullanmaya başladığı Edirne Kırmızısı çok zahmetli boyama sürecini işlemesi ve sırrını çözene yüksek miktarda ödüllerin verildiği bir renk olarak tarihte yerini almıştır. Çok yıllık bir bitkidir. Amacımız çalıştığımız bu ürün gruplarında model olarak görev almak ve üreticilere teknik destek sağlamaktır. Yürütülen bu çalışmalar çerçevesinde bazı üreticilerimiz tarafından kök boya bitkisinin üretimine başlanılmıştır. Bizler de bu üreticilerimizi tebrik ederek çalışmalarında kolaylıklar diliyoruz.” Diye konuştu.

Bülent Bacıoğlu da " Edirne kırmızısını fark etmemizle beraber bununla ilgili çalışmalar yapmaya başladık. Edirne'nin bin metrelik bir kumaş olduğunu düşünürsek biz bunun yüz metresini kullanabiliyoruz. Şehirdeki terziler olarak da bu yüz metreyi de elbise dikerken ziyan ediyoruz. Şehrimiz çok değerli. Bu gibi etkinlikler Edirne için çok önemli.” Dedi.