Buğdayda SARI CÜCE tehlikesi

Türkiye'nin en önemli buğday üretim merkezlerinden biri olan Edirne'de çiftçiler, sarı cüce hastalığına karşı çare arıyor. Edirne il genelinde toplam 1 milyon 300 bin dekar alanda buğday eken üretici, kış mevsiminin kurak geçmesi ve erken ekimler nedeniyle buğday tarlalarında ortaya çıkan sarı cüce hastalığına karşı mücadele başlatırken; başta Uzunköprü ilçesi olmak üzere Havsa, Lalapaşa, Keşan ve Enez ilçelerine bağlı köylerdeki tarlalarda görülen hastalığın buğdayda verimi düşüreceği öngörülüyor. Kış mevsiminde kar yağışının görülmemesi ve yağmur yağış oranlarının da düşük seviyelerde gerçekleşmesi nedeniyle ortaya çıkan hastalıkla ilgili açıklamalarda bulunan bölge üreticileri, buğday veriminde meydana gelebilecek verim düşmesi sonucu maddi sıkıntılarla karşı karşıya kalacaklarını söylediler. Yetkililerden destek beklediklerini açıklayan üreticiler, korona virüsü salgını nedeniyle günümüzde önemi daha da artan gıda üretimine dikkat çekerken; sarı cüce hastalığına karşı bölge çiftçisinin desteklenmesi gerektiğini belirttiler. Edirne çiftçisi, buğday tarlalarında sarı cüce hastalığı nedeniyle yaşadığı sorunları açıklarken; Edirne Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ise başta merkez köyleri olmak üzere ilçelere bağlı köylerde hastalığa karşı çalışmaların başlatıldığını açıkladı. Sarı cüce hastalığının bölgede yaygınlaşması üzerine CHP Edirne Milletvekili Doç. Dr. Okan Gaytancıoğlu da üreticileri ziyaret ederek, hastalıkla ilgili bilgi aldı.

'Verim yüzde 30 düştü'

Edirne'nin Havsa ilçesine bağlı Musulça köyünde 40 dönümlük tarlasında buğday üretimi gerçekleştirdiğini açıklayan Akın Çetin, sarı cüce hastalığının buğday üreticileri için büyük bir tehlike yaratacağını açıklarken; 'Buğdaylarda şu anda sarı cüce adı verilen virüs hastalığı var. Edirne bölgesinde bu hastalık buğday üreticileri için büyük bir tehlike yaratacak. Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ile hastalıkla ilgili görüşme yaptım. Ekipler gelip tarlada ölçüm yaptılar ama buğdaylardaki hastalık ilerlemeye devam ediyor. Sarı cüce virüsüne karşı bir ilaç olmadığını da öğrendik. Hastalık sonucu Edirne bölgesinde buğdayda verim düşüklüğü yaşanacağını düşünüyorum. Benim arazimde şu anda yüzde 30 verim düşüklüğü var. Trakya buğday yatağı olduğu için hem milletimiz, hem de devletimiz için de ekonomik olarak sorun yaratacak' ifadelerini kullandı.

'Hastalık olan bölgelerde çok sıkıntı var'

Edirne'nin Lalapaşa ilçesine bağlı Hamzabeyli köyünde 300 dönümlük tarlasında buğday üretimi gerçekleştirdiğini söyleyen AKP Edirne İl Genel Meclis Üyesi Secaattin Uyur ise sarı cüce hastalığının kış mevsiminde kar yağışı olmayan bölgelerde görüldüğüne dikkat çekerken; 'Sarı cüce hastalığı Lalapaşa ilçesinde Ortakçı, Düğünlü, Hanlıyenice, Çömlekakpınar gibi toprağı iyi olan yerlerde var. Fakat Balkanlara yakın yüksek bölgelerimizde yok. Çünkü yüksek kesimlerde az da olsa kar yağışı oldu. Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ekipleri bugün Hamzabeyli köyünde incelemelerde bulundular. Şu anda Hamzabeyli köyünde sarı cüce hastalığı yok. Çünkü köyde Nisan ayında kar gördük. Ama Lalapaşa ilçesinin bazı bölgelerinde görünüyor. Sarı cüce hastalığının kuralık, erken ekim gibi nedenleri var. Ama hastalık olan bölgelerde çok sıkıntı var. Çok ciddi derecede verim düşebilir. Ayrıca sarı cüce hastalığının da çaresi yok' dedi.

'Üreticinin de morali bozuldu'

Edirne'nin Uzunköprü ilçesine bağlı Kavacık köyünde 40 dönümlük tarlasında buğday üretimi yaptığını belirten Ahmet Günay ise köyde sarı cüce hastalığının ilk kez üretim yaptığı tarlada görüldüğünü açıklarken; 'Kavacık köyündeki sarı cüce hastalığı ilk benim tarlamda görüldü. İlaç ve yaprak gübresi attık ama düzelmedi. Bu hastalığa karşı bir çare de yok. Şu anda Kavacık köyünde tüm buğday tarlalarında var. Daha önce buğday tarlamda bu hastalığı yaşamamıştım ama bu yıl ilk defa yaşıyorum. Buğday verimini de ciddi oranda etkileyecek. Korona virüsü nedeniyle tarıma en çok ihtiyacın olduğu dönemde böyle bir sorunla karşılaştık. Buradaki üreticinin de morali bozuldu' sözlerine yer verdi.

'Tarlanın yüzde 50'sine bulaşabiliyor'

Edirne merkez ilçeye bağlı Büyükismailçe köyü buğday üreticisini Erdal Akgün ise sarı cüce hastalığının buğday verimini yüzde 50 oranına kadar düşürdüğünü açıklarken; 'Sarı cüce hastalığı, bizim köyümüzde neredeyse yok. Fakat bazı bölgelerde olduğuna dair bilgiler alıyoruz. Sarı cüce hastalığı, daha çok erken ekimden kaynaklanıyor. Bu tür hastalıklar, toprak sıcakken tohumu toprakla buluşturmaktan kaynaklanıyor. Yakın zamana kadar yağış oranı da az olunca buğdayın çıkış noktasında aldığı enfeksiyonla ortaya çıkan yeni tür hastalıklardan bir tanesidir. Sarı cüce hastalığına karşı yapılacak hiçbir şey yok. Buğday verimini yüzde 50'ye varan oranda düşürebilir. Örneğin; 50 dönümlük bir tarlada ortaya çıktığında, tarlanın yaklaşık yüzde 50'sine bulaşabiliyor. Nasıl ki şu anda korona virüsüne karşı bir şey yapılamıyorsa, buğdaydaki bu hastalığa karşı da bir şey yapılamıyor. Bu hastalığa karşı baştan alınması gereken tedbirler var. Buğday çıktıktan sonra mutlaka sinek ilacı atılmalı. Ben bu yıl buğday tarlama 2 defa ilaç attım. Sinekler, buğdayın özüne larvalarını bırakıyorlar ve tam da bu zamanlarda canlanıyorlar. Başladığı zaman da yapılacak hiçbir şey olmuyor' dedi.

'Kış kurak geçti'

Edirne Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Arabacı ise sarı cüce hastalığının Edirne merkez ilçeye bağlı köylerde görülmese de Uzunköprü başta olmak üzere diğer ilçelerde bulunduğunu belirtirken; 'Edirne merkezde ciddi anlamda sıkıntı yok ama Uzunköprü ve diğer ilçelerde sarı cüce hastalığı olduğunu duyduk. Şu anda buğdayların yağmur ihtiyacı var ama Edirne merkezde ciddi sıkıntı yok. Bölgede, İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ekipleriyle incelemelerde bulunduk. Edirne merkezinde incelediğimiz köylerde ciddi oranda hastalık tehdidi görmedik. Buğdaydaki bu hastalığın çaresi yok. Nedeni ise erken ekim, çiftçinin uyguladığı işçilik ve bilinçsiz gübreleme olabilir. Bu kış da çok kurak geçti. İlkyaz yağışları aldık ama ciddi oranda yağış almadık. Bugünlerde buğdayın yağmura ihtiyacı var' ifadelerine yer verdi.

'Teşhisin konulması önemli'

Edirne İl Tarım ve Orman Müdürü Atilla Bayazıt, sarı cüce hastalığının bulunduğu tarlalardan alınan numunelerin, Ankara'daki Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü'ne gönderildiğini açıklarken; 'Şu anda ekiplerimiz sahadalar. Sahada sarı cüce hastalığıyla ilgili incelemelerimizi yaptık. Tarlalardan numune aldık ve Ankara'ya Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü'ne gönderdik. Kesin teşhis koymak için sonuçlarını bekliyoruz. Sonuçlara göre de bir çalışma yapacağız. Fakat sarı cüce hastalığının herhangi bir tedavisi yok. Bu yıl iklim kuraktı ama her şey etkili olabilir. O yüzden öncelikle teşhisin konulması önemli. Uzunköprü, İpsala, Keşan ve Enez bölgemizdeki bazı yerlerde görülüyor' sözlerine yer verdi.

'Buğdayda tehlikeli bir süreç yaşanıyor'

CHP Edirne Milletvekili Doç. Dr. Okan Gaytancıoğlu ise bölgede sarı cüce hastalığının görülmesinin ardından buğday üretim alanlarında incelemelerde bulundu. Gaytancıoğlu, buğday üretiminde sarı cüce hastalığı nedeniyle tehlikeli bir süreç yaşandığını belirtirken; 'Edirne'mizin neredeyse tüm ilçelerinde, ancak Keşan, İpsala ve Enez'de özellikle erkenci buğday çeşitleri ekili tarlalarda yer yer sararmalar görmekteyiz. Erken yapılan ekimler ve ekim zamanında yağmur yağmamasından ötürü kurağa ekilen çeşitlerde sararmalar daha fazladır. Bu sararmalar '˜kök afidi' diye adlandırılan yaprak bitlerinin köklerde görülmesidir. Yani kök biti olarak diyebileceğimiz bu zararlılar aslında buğdayda pek sık görülmez. Kök bitleri ile birlikte '˜fusaryum' dediğimiz kök ve kök çürüklüğü de bazı çeşitlerde vardır. Bu yıl yeterince soğuk geçmemesi ve kurak geçen bir kış ve son günlerde yağan yağışlar birde gece ve gündüz ısı sıcaklık farklılıklarının fazla olması da bu sararmalara etken olmuştur. Bu sararmalar verimi düşürür mü? Evet. Pekiyi ne yapmak lazım? Meteorolojik veriler bu hafta sağanak yağış göstermektedir. Bu haftayı beklemek gerekmektedir. Yağmur sonrası takipler yapılarak bitkiyi güçlendirici mücadeleler yapılmalıdır. Eğer belirgin bir toparlanma görülmezse ve sararmalar artarsa verim kayıpları yüzde 20-30'ları bulabilir. CHP olarak her zaman üreticimizin yanındayız. Gıdanın artık çok önemli olduğu bir dönemde önceliğimiz üreticimizin alın terinin karşılığını almasını sağlamaktır. Bu konuyu yakından takip edeceğim' dedi.

Buğday üretiminde 8'inci sıradaydı

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre; Edirne 2019 yılında Türkiye'nin ekmeklik buğday üretiminin yüzde 3'ünü sağladı. 2019 yılında 487 bin 94 ton buğday üretimi gerçekleştirilen Edirne, Türkiye genelinde 8'inci sırada yer aldı.