Açlığınız fiziksel mi, yoksa duygusal mı?
Stres, kaygı, mutluluk ya da üzüntü gibi yoğun duygusal durumlarda yemek yeme ihtiyacının artmasıyla ortaya çıkan duygusal yeme bozukluğu, fiziksel ve psikolojik sağlığı olumsuz etkileyebiliyor. Uzman Psikolog M. Utku Tohumcu, bu durumun nedenleri ve çözüm yolları hakkında tavsiyelerde bulundu.
Duygusal yeme bozukluğunun bireylerde aşırı yeme eğilimlerine neden olduğunu belirten Tohumcu, duygusal yeme bozukluğunun tetikleyici sebepleri arasında stres, yalnızlık, hayal kırıklığı ve baskının öne çıktığını ifade etti. Bu alışkanlıkların uzun vadede kilo alımı, sindirim problemleri ve duygusal denge kaybına yol açabileceği konusunda uyardı.
Psikolog Tohumcu, bireylerin bu tür yeme bozukluklarıyla başa çıkabilmesi için farkındalık oluşturmanın ve duyguları başka yollarla yönetmeyi öğrenmenin önemine dikkat çekti. Önerileri arasında, düzenli egzersiz, hobi edinme, destek gruplarına katılma ve profesyonel yardım alma gibi adımlar yer aldı.
Duygusal yeme bozukluğuna karşı bireylerin, yemek yeme davranışlarını gözlemlemeleri ve yemekle duygusal ihtiyaçlarını karıştırmamaya özen göstermeleri gerektiği vurgulandı.
Yemek yeme alışkanlıklarının çoğu senaryoda yalnızca fiziksel açlığı doyurmanın ötesine geçip duyguları yönetmenin de bir yolu haline gelebildiğini aktaran Uzman Psikolog Tohumcu,"Tanım olarak duygusal yemek yeme davranışı, fiziksel açlıkla ilişkisi olmayan ve aslında sadece o duygusal ihtiyaçların yemek yoluyla karşılanmaya çalışıldığı bir davranıştır. Stres, kaygı, yalnızlık gibi olumsuz duygular kadar, kutlama ve heyecan gibi olumlu hisler de bu durumu tetikleyebilir. Özellikle stresli anlarda yüksek kalorili, şekerli veya yağlı yiyeceklere yönelmek yaygın olan bir davranış kalıbıdır. Bu yiyecekleri tükettiğimizde beynimiz dopamin ve seratonin gibi olumlu duygulanıma sebep olan nörotransmiterleri salgılar. Ancak duygusal yeme davranışında bu mutluluk kısa sürelidir veçoğu zaman yerini suçluluk ya da pişmanlık gibi duygulara bırakır" ifadelerine yer verdi.
"SEBEPLERİ NELERDİR?"
Bu davranışın oraya çıkma sebeplerine de değinen Uzman Psikolog Tohumcu,"Yoğun iş temposu, sosyal ilişkilerdeki problemler veya yaşamın getirdiği belirsizlikler gibi konular çoğu zaman stres ve kaygıyı da beraberinde getirir. Bu durum kişilerin yemek yemeyi bir rahatlama aracı olarak kullanmaya yönelmesine neden olabilir.Çocukluk döneminde duygularımızı yemekle bastırmaya alışmış olabiliriz. Örneğin, üzgün bir çocuğu tatlıyla teselli etmek, yetişkinlikte benzer davranışlara kapı aralayabilir. Yani aslında bu davranışta alışkanlıklar da bir hayli önemli bir rol oynar. Buna ilave sosyal destek eksikliği, yalnızlık ve bunun beraberinde getireceği olumsuz duygularda kişiyi yiyeceklerle bir tür “duygusal bağ” kurmaya itebilir.Duygusal yeme davranışı kişi için başlangıçta iyi ve rahatlatıcıymış gibi görünse de zamanla kişinin hem fiziksel hem de psikolojik sağlığını olumsuz etkileyen bir döngü haline gelebilir" şeklinde açıklamada bulundu.
"BAŞ ETME YOLLARI NELERDİR?"
Her şeyden önce kişinin yemek yeme isteği hissettiğinde, kendisine bu isteğin fiziksel bir açlık mı yoksa duygusal bir ihtiyaç mı olduğunu sorması gerektiğini vurgulayan Uzman Psikolog Tohumcu, "Farkındalık, kişinin yeme davranışını kontrol edebilmesi noktasındaki en önemli adımdır.Kişi eğer bu soruya duygusal yanıtını veriyorsa o esnada bu durumla başa çıkabilmek için kendisine ‘'sağlıklı'' bir alternatif bulmayı ya da bu davranışı ertelemeyi deneyebilir.Bu noktada yaşadığı duygusal güçlüklerle başa çıkmakta çok zorlandığını hissediyorsa profesyonel destek alma seçeneğini de değerlendirebilir. Bilinmelidir ki, duygusal yeme davranışı kişi için bir sağlık sorunu olmanın yanında duygusal ihtiyaçları ifade etmenin de bir yoludur aslında. Yemekle kurulan ilişki yeniden değerlendirilerek hem bedenimizi hem de zihnimizi daha sağlıklı bir hale getirebilmemiz mümkün" ifadelerine yer verdi. Ebru Yıldız Günenç